صندوق قابل معامله (ETF)
صندوق قابل معامله چیست؟
صندوق قابل معامله (ETF) نوعی صندوق سرمایه گذاری متشکل از دارایی های مالی است که میتواند براساس شاخصهای بازار، بخشهای مختلف اقتصاد، ارزها، کالاها یا سایر دارایی ها شکل بگیرد و آنها را در خودش جای دهد؛ با این ویژگی خاص که به مانند سهام یا دارایی های عادی قابلیت خرید و فروش در بورس دارد. صندوق قابل معامله میتواند برای هر چیزی از قیمت یک کالای خاص گرفته تا مجموعه وسیع و متنوعی از اوراق بهادار ساخته شود. ETFها حتی میتوانند برای نوع خاصی از استراتژیهای سرمایه گذاری سازماندهی شوند.
به عنوان یک مثال بارز میتوان به SPDR S&P 500 ETF (SPY) اشاره کرد که از شاخص S&P 500 پیروی میکند. ETF میتواند شامل انواع مختلفی از سرمایه گذاریها از جمله سهام، کالا، اوراق قرضه یا ترکیبی از آنها باشد. یک صندوق قابل معامله یک دارایی مالی نقد شونده است. به این معنی که دارای قیمت است و به راحتی میتوان آن را خرید و فروش کرد.
نکات مهم
- صندوق قابل معامله (ETF) سبدی از دارایی ها ( اوراق بهادار) است که در بورس دقیقا مانند سهام معامله میشود.
- قیمت سهام ETF با توجه به خرید و فروش شدنش در طول روز دارای نوسان است و از این نظر با صندوق سرمایهگذاری مشترک که فقط یک بار در روز پس از بسته شدن بازار معامله میشود تفاوت دارد.
- ETF نسبت به زمانی که به صورت جداگانه اقدام به خرید سهام میکنید، هزینه و کمیسیون کارگزاری کمتری دارد.
از آنجا که معامله ETF درست مانند سهام است، صندوق قابل معامله نامیده میشود. در روزهای معاملاتی قیمت خرید و فروش سهام ETF در بازار متغیر است. صندوق قابل معامله با صندوق سرمایهگذاری مشترک که فقط یک بار در روز پس از بسته شدن بازار معامله میشود، متفاوت است. علاوه بر این، ETFها در مقایسه با صندوقهای سرمایه گذاری مشترک، مقرون به صرفه تر و نقد شوندهتر هستند.
ETF بر خلاف بازار سهام نوعی صندوق است که داراییهای متعددی را در خود جای میدهد. از آنجا که داراییهای متعددی در یک ETF وجود دارد، برای کسانی که به دنبال تنوع هستند گزینهی محبوبی است.
یک ETF میتواند صدها یا هزاران سهام در صنایع مختلف داشته باشد؛ یا می تواند به یک صنعت یا بخش خاص اختصاص داشته باشد. برخی از صندوقها داخلی و ملی هستند، در حالی که برخی دیگر چشم انداز جهانی دارند. به عنوان مثال، ETFهای متمرکز بر صنعت بانکداری شامل سهام بانکهای مختلف در سراسر دنیا میشود.

انواع ETF
انواع مختلفی از صندوقهای قابل معامله در دسترس سرمایه گذاران است که میتوانند برای درآمدزایی، معاملات سهام، افزایش قیمتها و جبران ریسک در سرمایه گذاری از آن استفاده کنند. در اینجا شرح مختصری از برخی ETFهای موجود در بازار آمده است.
ETFهای اوراق قرضه
ETF اوراق قرضه درآمد منظمی را برای سرمایه گذاران فراهم میکند. توزیع درآمد آنها بستگی به عملکرد اوراق قرضه دارد. صندوق قابل معامله اوراق قرضه ممکن است شامل اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شرکتی و اوراق قرضه ایالتی و محلی – که صندوق اوراق قرضه شهرداری نیز نامیده میشود، باشد. ETF اوراق قرضه تاریخ سررسید ندارند و معمولاً بر اساس افزایش یا کاهش قیمت اوراق بهادار معامله میشوند.
ETFهای سهام
ETF سهام شامل سبدی از سهام برای یک صنعت یا بخش است. به عنوان مثال، ETF سهام ممکن است شامل سرمایهگذاری سهام خودرو یا سهام خارجی باشد. هدف این است که در یک صنعت واحد در معرض تنوع قرار بگیریم. این صندوق دارای عملکرد بالا و عرضه های اولیه با پتانسیل رشد است. برخلاف صندوقهای سرمایه گذاری سهام، ETFهای سهام کارمزد کمتری داشته و شامل مالکیت واقعی اوراق بهادار نمیشوند.
ETFهای صنعتی
ETFهای صنعتی، صندوقهایی هستند که بر بخش یا صنعت خاصی تمرکز میکنند. به عنوان مثال، ETF بخش انرژی شامل شرکتهای فعال در زمینه انرژی است. ایده پشت ETFهای صنعتی این است که عملکرد شرکتهای قوی صنعت را دنبال میکنند. برای مثال، بخش تکنولوژی که در سالهای اخیر شاهد هجوم سرمایه بوده است. در عین حال، عملکرد ناپایدار سهام نیز در ETF کاهش می یابد، زیرا صندوقها مالکیت مستقیم اوراق بهادار را شامل نمیشوند. صندوقهای قابل معامله صنعتی همچنین برای ورود و خروج به بخش های مختلف در چرخههای اقتصادی استفاده میشوند.
ETFهای کالا
ETFهای کالا همانطور که از نام آنها مشخص است، در کالاهایی مانند نفت خام یا طلا سرمایه گذاری میکنند. صندوقهای قابل معامله کالا مزایای متعددی را ارائه میدهند. اول از همه آنها به سبدهای سهام تنوع میبخشند و مانع رکود میشوند. به عنوان مثال، ETFهای کالا میتوانند در زمان افت بازار سهام، از اثرات مخرب آن بکاهند. ثانیاً، نگهداری سهام در ETF کالا ارزانتر از تملک فیزیکی آن کالا است. زیرا شامل هزینههای بیمه و انبار نمیشود.
ETFهای ارزی
ETFهای ارزی ابزارهای سرمایه گذاری مشترکی هستند که از جفت ارزها پیروی میکنند که شامل ارزهای داخلی و خارجی است. ETFهای ارزی اهداف مختلفی را ارائه میدهند. از آنها میتوان برای پیشبینی قیمت ارزها بر اساس تحولات سیاسی و اقتصادی در یک کشور استفاده کرد. همچنین صندوقهای قابل معامله ارزی برای تنوع بخشیدن به سبد سهام استفاده میشوند و نوسانات در بازارهای فارکس را جبران میکنند. همچنین برخی از صندوقهای قابل معامله ارزی محافظی در برابر تهدیدات تورمی میباشند.
ETFهای معکوس
صندوقهای قابل معامله معکوس سعی دارند با فروش سهام از کاهش قیمت سهام سود به دست بیاورند. یعنی سهام را قبل از کاهش قیمت می فروشند و بعد از کاهش، مجددا آنرا با قیمت پایینتر خریداری میکنند. در ETF معکوس از دارایی های مشتقه برای فروش سهام استفاده میشود. در اصل، آنها پیشبینی میکنند که قیمتها در بازار سقوط خواهد کرد. هنگامی که قیمت کاهش مییابد، ارزش ETF معکوس به میزان متناسبی افزایش مییابد. سرمایه گذاران باید توجه داشته باشند که بسیاری از ETFهای معکوس صندوق قابل معامله واقعی نیستند بلکه اسناد قابل معامله میباشند. اوراق (ETN) مانند یک سهام معامله میشود و توسط ناشران اوراق بهادار مانند بانک پشتیبانی میشود.
در ایالات متحده، اکثر ETFها به عنوان صندوقهای سرمایهگذاری نامحدود راهاندازی میشوند و مشمول قانون شرکت سرمایه گذاری مصوب ۱۹۴۰ هستند، مگر در مواردی که قوانین بعدی الزامات قانونی آنها را تغییر داده باشد. صندوقهای سرمایهگذاری نا محدود برای تعداد سرمایهگذاران محدودیتی ایجاد نمیکند.
چگونه سرمایه گذاری در ETFها را آغاز کنیم
به لطف پلتفرهای متعدد، سرمایه گذاری در ETFها بسیار آسان شده است. برای شروع سرمایهگذاری در ETF مراحل زیر را دنبال کنید.
یک پلتفرم سرمایه گذاری پیدا کنید
ETFها در اکثر سیستم عاملهای سرمایه گذاری آنلاین، سایتهای ارائه دهنده حساب بازنشستگی و اپلیکیشهای سرمایه گذاری مانند رابین هود در دسترس هستند. اکثر این پلتفرمها معاملات بدون کمیسیون ارائه میدهند، به این معنی که برای خرید یا فروش ETF نیازی به پرداخت هزینه به ارائه دهندگان ندارید. با این حال، خرید یا فروش بدون کمیسیون به این معنا نیست که ارائه دهنده ETF دسترسی به محصول خود را بدون هیچ هزینهای در اختیار شما میگذارد. برخی از مواردی که خدمات یک پلتفرم را میتواند از سایرین متمایز کند، راحتی، نوع خدمات و تنوع محصول است. به عنوان مثال، در اپلیکیشنهای سرمایه گذاری تلفنهای هوشمند، خرید سهام ETF با کلیک یک دکمه انجام میشود. اما این قابلیت درباره همه کارگزاریها صدق نمیکند، بعضی از کارگزرایها ممکن است شرایط را برای سرمایه گذاران پیچیدهتر کرده و قبلش از آنها بخواهند فرم پر کنند. با این حال، برخی از کارگزاریهای معروف، محتوای آموزشی گستردهای را ارائه میدهند که به سرمایه گذاران جدید کمک میکند تا با ETFها بیشتر آشنا شوند و و اطلاعات بیشتری درمورد آن کسب کنند.

درباره صندوقهای قابل معامله تحقیق کنید
دومین و مهمترین مرحله در سرمایه گذاری ETF شامل تحقیق در مورد آنها است. امروزه طیف گستردهای از ETFها در بازارها موجود است. نکتهای که در طول فرایند تحقیق باید به خاطر بسپارید این است که ETFها بر خلاف دارایی هایی مثل سهام و یا اوراق قرضه که جداگانه خرید و فروش می شوند هستند، و باید حتما قبل از سپردهگذاری در ETF وضعیت کل بخش یا صنعت را در نظر بگیرید. در اینجا چند سوال وجود دارد که بهتر است موقع تحقیق در مورد صندوق ها از خود بپرسید:
- محدوده زمانی شما برای سرمایه گذاری چقدر است؟
- آیا برای درآمد سرمایه گذاری میکنید یا رشد سرمایه؟
- آیا به بخش اقتصادی و یا ابزار مالی خاصی علاقه مند هستید؟
یک استراتژی معاملاتی را در نظر بگیرید
اگر شما یک سرمایهگذار تازه کار در ETF هستید، متوسط هزینه دلاری و بخشبندی هزینههای سرمایهگذاری در یک بازه زمانی، استراتژی معاملاتی مناسبی است. زیرا بازدهی را در یک دوره زمانی مشخص میکند و برخلاف یک روش تصادفی یا بیثبات، یک رویکرد منظم را برای سرمایهگذاری شما به ارمغان میآورد. همچنین به سرمایه گذاران تازه وارد کمک میکند تا در مورد تفاوتهای سرمایه گذاری ETF اطلاعات بیشتری کسب کنند. هنگامی که انجام معاملات برای شما راحتتر شد، میتوانید به استراتژیهای پیچیده تری مانند سوئینگ تریدینگ یا نوسانگیری و یا چرخش بخش بپردازید.
نحوه خرید و فروش ETF
ETFها از طریق کارگزاران آنلاین و کارگزاران سنتی معامله میشوند. رباتهای مشاور مانند بترمنت و ولث فرانت جایگزینی برای کارگزاران استاندارد هستند که از ETF در محصولات سرمایه گذاری خود استفاده میکنند.
نمونههایی از صندوقهای قابل معامله در دنیای واقعی
در زیر نمونههایی از ETFهای محبوب در بازار امروز آمده است. بعضی از ETFها سهام گستردهای را شامل میشوند در حالی که برخی دیگر صنایع خاصی را هدف قرار میدهند.
SPDR S&P 500 (SPY) قدیمی ترین ETF موجود و شناخته شده است که تابع شاخص S&P 500 است.
iShares Russell 2000 (IWM) از Russell 2000 small-cap پیروی میکند.
Invesco QQQ (QQQ) پیرو نزدک-۱۰۰ که معمولاً حاوی سهام فناوری است، میباشد.
The SPDR Dow Jones Industrial Average (DIA) نمایانگر ۳۰ سهام از میانگین صنعتی داو جونز است.
Sector ETFs صنایع جداگانهای مانند نفت (OIH)، انرژی (XLE)، خدمات مالی (XLF)، بیوتکنولوژی(BBH) وصندوق سرمایهگذاری در املاک و مستغلات را دنبال میکند.
ETFهای کالایی نشان دهنده بازارهای کالا از جمله نفت خام (USO) و گاز طبیعی (UNG) هستند.
صندوقهای قابل معامله با پشتوانه فیزیکی: SPDR Gold Shares (GLD) و iShares Silver Trust (SLV) شمش طلا و نقره را به صورت فیزیکی در صندوق نگه میدارند.
مزایا و معایب صندوقهای قابل معامله
ETFها به طور متوسط هزینههای پایینتری را ارائه میدهند زیرا برای سرمایهگذارخرید تمام سهام یک مجموعه ETF به تنهایی بسیار گران خواهد بود. سرمایه گذاران فقط نیاز به اجرای یک تراکنش برای خرید و یک تراکتش برای فروش دارند که منجر به کم شدن کارمزد کارگزاران می شود زیرا تنها معاملات ناچیزی توسط سرمایه گذاران انجام میشود. معمولاً کارگزاران برای هر معامله کمیسیون میگیرند. حتی برخی از کارگزاران برای ETFهای کم هزینه کمیسیون دریافت نمیکنند که این امر هزینهها را برای سرمایهگذاران کمتر نیز میکند.
نسبت هزینه ETF شامل هزینه اداره و مدیریت صندوق است. صندوقهای قابل معامله معمولاً هزینههای کمی دارند زیرا از یک شاخص پیروی میکنند. به عنوان مثال، اگر یک ETF، شاخص اساندپی ۵۰۰ را دنبال کند، ممکن است تمام ۵۰۰ سهام اساندپی را در بر داشته باشد که آن را به صندوقی با سرمایهگذاری منفعل تبدیل میکند. با این حال، همه ETFها یک شاخص را به صورت غیر فعال دنبال نمیکنند.
مزایا
- دسترسی به سهامهای متفاوت در صنایع مختلف
- نسبت هزینه و کمیسیون کارگزاری کمتر
- مدیریت ریسک راحت تر به خاطر تنوع بالا
بعضی از صندوقهای قابل معامله فقط بر روی صنایع هدف متمرکز هستند.
معایب
- ETFهایی که به طور فعال مدیریت میشوند کارمزد بیشتری دارند
- صندوقهای قابل معاملهای که فقط بر روی یک صنعت متمرکز هستند تنوع کمتری دارند.
- کمبود نقدینگی مانع معاملات میشود
ETFهایی که به طور فعال مدیریت میشوند
همچنین ETFهایی وجود دارند که به طور فعال مدیریت میشوند، که در آن مدیران سبد سهام بیشتر درگیر خرید و فروش سهام شرکتها و مبادله داراییهای درون صندوق هستند. به طور معمول، یک صندوق با مدیریت فعال نسبت هزینه بالاتری در مقایسه با ETFهای غیرفعال دارد. بسیار مهم است که سرمایه گذاران نحوه مدیریت صندوق را چه به صورت فعال و چه غیرفعال تعیین کنند و نسبت هزینه و نرخ بازدهی را بررسی کرده و برای سرمایهگذاری اطمینان حاصل نمایند.
ETFهای شاخص – سهام
ETFهای شاخص – سهام به صندوق سرمایهگذاری مبتنی بر شاخص تنوع میبخشند و همچنین به سرمایه گذاران توانایی فروش استقراضی، خرید با مارجین و خرید فقط یک سهم را میدهد؛ زیرا الزاماتی برای حداقل سپرده وجود ندارد. با این حال، همه ETFها به یک اندازه متنوع نیستند. برخی ممکن است فقط در یک صنعت یا گروه کوچکی از سهام یا داراییهایی که به شدت با یکدیگر ارتباط دارند، متمرکز باشند.
سود سهام و ETF
نه تنها ETFها به سرمایه گذاران این امکان را میدهند که با افزایش و کاهش قیمت سهام سود به دست آورند، بلکه میتوانند از شرکتهایی که سود سهام میپردازند نیز بهرمند شوند. سود سهام بخشی از درامد است که شرکتها به منظور نگهداری سهام سرمایه گذاران به آنها اختصاص میدهند یا میپردازند. سهامداران ETF حق دریافت مقداری از سود، مانند سود تضمین شده یا پرداخت سود سهام را دارند و ممکن است در صورت انحلال صندوق، ارزش باقیمانده دریافت کنند.
ETFو مالیات
ETF از لحاظ مالیاتی کارآمدتر از صندوق سرمایه گذاری مشترک است زیرا بیشتر خرید و فروش از طریق صرافی انجام میشود و هر بار که سرمایهگذار میخواهد سهامی را بفروشد یا خریداری کند، مسئول ETF نیازی به بازخرید سهام ندارد. بازخرید سهام یک صندوق میتواند باعث ایجاد بدهی مالیاتی شود، بنابراین سپردن سهام به صرافی میتواند هزینههای مالیاتی را پایین نگه دارد. در مورد صندوق سرمایه گذاری مشترک، هر بار که سرمایه گذار سهام خود را بفروشد، در واقع آن را به صندوق میفروشد و متحمل بدهی مالیاتی میشود که باید توسط سهامداران صندوق پرداخت شود.
تاثیر ETFها بر بازار
از آنجا که ETFها در بین سرمایه گذاران بسیار محبوب شدهاند، صندوقهای جدید زیادی ایجاد شده و در نتیجه حجم معاملات در برخی از آنها پایین آمده است. این میتواند منجر به این شود که سرمایهگذاران نتوانند سهام خود در یک ETF کم حجم به راحتی خرید و فروش کنند.
نگرانیهایی در مورد تأثیر ETFها در بازار و اینکه آیا تقاضا برای این صندوقها میتواند ارزش سهام را افزایش داده و حباب قیمتی ایجاد کند، مطرح شده است. برخی از ETFها سهامهایی را دنبال میکنند که نسبت به شرایط مختلف بازار قیمتشان تغییر میکند و به شدت نوسان دارند که بر ثبات بازار تأثیر منفی میگذارند.
از زمان بحران مالی، ETFها نقش عمدهای در سقوط ناگهانی بازار و بیثباتی آن ایفا کردهاند. مشکلات مربوط به ETF عامل مهمی در افت بازار در ماه مه ۲۰۱۰ ، آگوست ۲۰۱۵ و فوریه ۲۰۱۸ بود.
ایجاد و بازخرید ETF
عرضه سهام ETF با مکانیزمی به نام ایجاد و بازخرید تنظیم میشود که از طریق سرمایه گذاران بزرگ و متخصص که شرکتکنندگان مجاز (APs) نام دارند انجام می شود.
ایجاد ETF
هنگامی که یک ETF میخواهد سهام اضافی منتشر کند، AP بخشی از سهام را از شاخص خریداری میکند -مانند اساندپی ۵۰۰ که توسط صندوق دنبال میشود- و آنها را به سهام جدید ETF با ارزش برابر میفروشد یا مبادله میکند. AP سهام ETF در بازار را برای کسب سود میفروشد. فرایندی که طی آن AP سهام خود را به حامی ETF میفروشد و در ازای آن سهام ETF دریافت میکند، بلوک سهام مورد استفاده در معامله واحد ایجاد نامیده می شود.
ایجاد ETF زمانی که سهام با قیمت خوب معامله میشود
یک ETF را تصور کنید که در سهام اساندپی ۵۰۰ سرمایه گذاری میکند و در لحظه بسته شدن بازار قیمت سهم آن 101 دلار است. اگر ارزش سهامی که ETF در اختیار دارد فقط 100 دلار به ازای هر سهم باشد، طبق ارزش خالص دارایی صندوق (NAV) ارزش سهام به اضافه ارزش افزوده 101 دلار خواهد بود. NAV یک مکانیسم حسابداری است که ارزش کلی داراییها یا سهام در ETF را تعیین میکند.
یک شرکت کننده مجاز میتواند قیمت سهام ETF را با NAV صندوق به تعادل برساند. برای انجام این کار، AP بخشی از سهام را که ETF میخواهد در سبد سهام خود داشته باشد از بازار خریداری کرده و در ازای سهام ETF آنها را به صندوق میفروشد. در این مثال، AP در حال خرید سهام در بازار آزاد به ارزش 100 دلار برای هر سهم است، اما سهام ETF که دریافت میکند 101 دلار معامله میشود. این فرایند ایجاد صندوق قابل معامله نامیده میشود و تعداد سهام ETF در بازار را افزایش میدهد. در صورت ثابت ماندن سایر موارد، افزایش تعداد سهام موجود در بازار باعث کاهش قیمت ETF و نزدیک شدن به ارزش خالص دارایی میشود.
بازخرید ETF
همچنین AP سهام ETF را نیز در بازار آزاد خریداری میکند. AP سهام را دوباره به حامی ETF میفروشد و در ازای آن یک سهام مجزا میخرد تا بتواند آن را در بازار آزاد به فروش برساند. در نتیجه، تعداد سهام ETF طی فرایندی که بازخرید نامیده میشود، کاهش مییابد.
میزان ایجاد و بازخرید ETF به تقاضا در بازار و اینکه آیا ETF در زمان کاهش و افزایش قیمت به ارزش داراییهای صندوق معامله میشود یا خیر بستگی دارد.
بازخرید در زمان کاهش قیمت سهام
یک ETF را تصور کنید که دارای سهام کمی از راسل ۲۰۰۰ است و در حال حاضر 99 دلار برای سهم معامله میشود. اگر ارزش سهامی که ETF در صندوق دارد 100 دلار برای هر سهم باشد، بنابراین ETF نسبت به ارزش دارایی خالص خود با تخفیف معامله میشود.
برای بازگرداندن قیمت سهام ETF به NAV خود، AP سهام ETF را از بازار آزاد خریداری میکند و آن را در ازای بخشی از سبد سهام پایه به ETF می فروشد. در این مثال، AP میتواند در ازای سهام ETF که به قیمت 99 دلار خریداری کرده است، مالکیت سهام به ارزش ۱۰۰ دلار را خریداری کند. این فرایند بازخرید نامیده میشود و عرضه سهام ETF در بازار را کاهش میدهد. هنگامی که عرضه سهام ETF کاهش مییابد قیمت آن میبایست افزایش پیدا کند و به NAV خود نزدیک شود.
مطالب مرتبط:
بدون دیدگاه