بازار بورس جهان

بازار بورس در سراسر جهان

در حال حاضر سهام تقریباً 630000 شرکت به صورت عمومی در سراسر جهان معامله می‌شود. رشد بازارهای سهام جهانی خارج از ایالات متحده و اروپا دلیلی کلیدی برای افزایش تعداد شرکت‌های سهامی عام است. ایالات متحده همچنان بزرگترین بازار بورس را در جهان دارد، اما بسیاری از مهمترین بازارهای سهام اکنون در آسیا مستقر هستند، که روز به روز نفوذ بیشتری در جهان به دست می‌آورند. در زیر مروری می‌کنیم بر برخی از برترین بازار‌های بورس جهان:

1.  بورس نیویورک

 بازار بورس نیویورک (NYSE) بخشی از NYSE EURONEXT است که اکنون در ایالات متحده و اروپا مستقر می‌باشد. ‌تخمین زده می‌شود که مبادلات سهام در بازار بورس نیویورک، یک سوم کل سهام معامله شده در جهان را تشکیل می‌دهد.  NYSE همچنان جزو اولین بازار‌های سهام جهان است و بزرگترین بازار بورس جهان از نظر حجم معاملات و ارزش بازار 10 تریلیون دلاری می‌باشد.

معاملگران در بورس اوراق بهادار نیویورک از دوشنبه تا جمعه از ساعت 9:30 صبح (6 بعدازظهر به وقت تهران) تا 4 بعد از ظهر (نیمه شب به وقت تهران) به انجام معامله می‌پردازند.

 NYSE از سال 1792 برقرار بوده و اعتقاد بر این است که سهام بانک نیویورک، که اکنون بخشی از بانک نیویورک ملون می‌باشد، اولین سهام معامله شده بوده است. به صدا درآمدن زنگ بازار بورس نیویورک در ابتدا و انتهای روز در رسانه‌های امروزی ایالت متحده بسیار رایج می‌باشد.

معاملات سهام نیویورک در سال‌های اخیر به طرز باورنکردنی رشد کرده و به شدت رقابتی بوده است.

در تاریخ 17 مه 1792 شمار 24 کارگزار بازار سهام، در خیابان وال استریت شهر نیویورک و زیر درخت نارون دور هم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند، که بعدها به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون مشهورشد، به این ترتیب بود که بازار بورس نیویورک شکل گرفت.

البته 25 سال بعد، در هشتم مارس 1817 بود که بورس نیویورک به رسمیت شناخته شد. بازار بورس نیویورک به‌طور رسمی و برای اولین بار در ساختمانی اجاره‌ای، واقع در پلاک 40 خیابان وال استریت، توسط بازرگانان نیویورکی شروع به کار کرد. در آن زمان ریاست این بازار را فردی به نام آنتونی استکهلم برعهده داشت و وظیفه وی این بود که هر روز صبح، فهرستی از سهام‌هایی که قابل خرید و فروش بودند را بطور عمومی منتشر کند.

مابین سال‌های 1896 میلادی تا 1901، ارزش بازار بورس نیویورک با رشد 6 برابری رو به رو شد، از سوی دیگر در همان سال (1901) جی‌پی مورگان با ساخت یک شرکت چند میلیارد دلاری که یو. اس. استیل (شرکت فولاد ایالت متحده) نام داشت، به بورس نیویورک رونق بخشید.

در 1907 اولین موج آشفتگی و رکود گریبان‌گیر وال استریت و بورس نیویورک شد. همزمانی این موج با رکود اقتصادی ایالات متحده آمریکا و کاهش 50 درصدی شاخص سهام بازار بورس نیویورک باعث هجوم مردم و سرمایه‌گذاران برای پس گرفتن سرمایه‌های خود از بانک‌ها و مؤسسات مالی شد. سرانجام بخشی از این موج به ایالت‌های دیگر آمریکا منتقل شد و بسیاری از بانک‌های بزرگ آمریکا اعلام ورشکستگی کردند. بسیاری معتقدند کنترل این موج و برگرداندن اعتماد مردم و سرمایه‌گذاران به وال استریت توسط جی‌پی مورگان صورت گرفت.

 در سال 1929 نیز مجدداً موج آشفتگی و هراس  گریبان‌گیر وال استریت و سرانجام اقتصاد ایالات متحده آمریکا شد. در اواخر دهه 1920 به لطف رشد صنایع، بازار بورس نیویورک استوار و پر رونق بود و هر روز افراد زیادی را به خود جذب می‌کرد. کسبه بورس برای اینکه بتوانند قیمت پیشنهادی خود برای خرید سهام را بالاتر ببرند، از وام‌های بانکی کلان استفاده می‌کردند، تا جایی که از سال 1924 تا 1929 قیمت سهام بازار نیویورک تا 400 درصد افزایش یافت. اما با رکود صنایع، سوددهی سهام این افراد کاهش یافت و بیشتر وام‌های گرفته شده، به بانک‌ها پس داده نشد. همین امر باعث وقوع رکود در بازار بورس نیویورک شد، تا جایی که در پایان ماه اکتبر همان سال بازار به کلی راکد شد. این اتفاق جرقه بزرگترین رکود اقتصادی آمریکا را رقم زد، که تا جنگ جهانی دوم نیز ادامه داشت.

 در قرن 21 نیز بحران‌های مالی زیادی باعث رکود بازار بورس نیویورک شد. در بین سال‌های 2001 و 2002 حباب دات کام باعث آشفتگی بازارهای آمریکا و مخصوصاً بورس نیویورک شد. علاوه بر این، بحران مسکن آمریکا در سال 2006 موج آشفتگی و رکود در بازار بورس نیویورک ایجاد کرد.

از سال 2007 همه‌گیری معاملات الکترونیکی آغاز شد، در همان سال بود بزرگترین شرکت معاملاتی سهام با بورس یورونکست ادغام شد و با نام بورس یورونکست نیویورک به فعالیت خود ادامه‌داد.

در سال 2008، NYSE بورس آمریکا را خریداری کرد.

از سال 2013 روز به روز تکنولوژی پیشرفت کرد و انجام معامله در بورس راحت‌تر شد.

 در سال 2018، استیسی کانینگهام اولین زنی بود که رهبری NYSE را بر عهده گرفت.

 در طول همه‌گیری COVID-19 پیشرفت‌های تکنولوژیکی NYSE به اوج خود رسید.

  در حال حاضر بورس نیویورک، قلب بازارهای سرمایه جهانی می‌باشد.

• بورس توکیو

بازار بورس اوراق بهادار توکیو (TSE) بزرگترین بازار بورس در ژاپن است و همچنین با بیش از 3 تریلیون دلار ارزش بازار، پس از بورس نیویورک رتبه دوم را دارد. افزایش ارزش پول ملی ژاپن (ین) یکی از دلایل افزایش حجم معاملات بورس توکیو می‌باشد. در حال حاضر حدود 2000 شرکت در فهرست TSE قرار دارند.

 بازار بورس توکیو برای اولین بار در سال 1878 افتتاح شد و با بورس‌های دیگر جهان مانند بورس لندن شریک شد. شاخص Nikkei 225 یکی از شاخص‌های پیشتاز و محبوب است که متشکل برخی از برترین و موفق‌ترین شرکت‌ها در ژاپن می‌باشد.

TSE به عنوان یک کابوشیکی گایشا (شرکت سهامی) با 9 مدیر، 4 حسابرس و 8 مدیر اجرایی ثبت شده است. دفتر مرکزی آن در  Nihonbashi-Kabutochō، Chūō، توکیو واقع شده است که بزرگترین منطقه مالی در ژاپن است.

94 شرکت داخلی و 10 شرکت خارجی در معاملات بورس اوراق بهادار توکیو مشارکت دارند. 

بورس توکیو در تمام روزهای هفته به جز شنبه‌ها، یکشنبه‌ها و روزهای تعطیل اعلام شده توسط بورس، از ساعت 9 الی 18 به وقت محلی فعالیت کرده که ساعت آن به وقت ایران بین 03:30 بامداد الی 12:30 ظهر می‌باشد.

تا 4 آپریل 2022 سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار توکیو به پنج بخش تقسیم می‌شدند: بخش اول که از زمان تأسیس مجدد بورس توکیو در سال 1949 آغاز به کار کرد و عمدتاً شرکت‌های بزرگ را شامل می‌شود.  بخش دوم که در سال 1961 تشکیل شد و عمدتاً شرکت‌های متوسط ​​را شامل می‌شود.  JASDAQ (تاسیس در سال 1991، خریداری شده توسط بورس اوراق بهادار اوزاکا در سال 2010، و ادغام با TSE در سال 2013) و Mothers (بازار سهام با رشد بالا و نوظهور، تاسیس در سال 1999 توسط TSE) که هر دو شامل شرکت‌های نوظهور می‌شوند. و بازار TOKYO PRO که در سال 2009 به طور مشترک با بورس لندن به عنوان بازار سرمایه‌گذاری جایگزین (Tokyo AIM) برای شرکت‌های کوچک تأسیس شد.

از 4 آوریل 2022،  بازار بورس توکیو به بخش‌های اصلی، استاندارد و رو به رشد تغییر ساختار داد که بر اساس نقدینگی بازار، حاکمیت شرکتی و سایر معیارها تقسیم‌بندی می‌شوند.

 تا 31 آگوست 2022، در مجموع 3825 شرکت در بورس اوراق بهادار توکیو فهرست شد.

بورس اوراق بهادار توکیو در 15 مه 1878 با نام Tokyo Kabushiki Torihikijo (東京株式取引所، به معنای بورس اوراق بهادار توکیو و مخفف Tōkabu (東株)) زیر نظر وزیر دارایی وقت، اوکوما شیگنوبو و پدر سرمایه‌داری ژاپن شیبوساوا ایچی تأسیس شد. معاملات در بورس توکیو در 1 ژوئن 1878 آغاز شد.

 در سال 1943، این بورس با یازده بورس دیگر در شهرهای بزرگ ژاپن ترکیب شد تا بورس اوراق بهادار ژاپن تشکیل شود.

 بین سال‌های 1983 تا 1990 برای بورس توکیو بی‌سابقه بود، در سال 1990 TSE بیش از 60 درصد از ارزش بازار سهام جهان را به خود اختصاص داد و به بزرگترین بازار بورس جهان تبدیل شد اما سپس به شدت از نظر ارزش سقوط کرد و به چهارمین بورس بزرگ جهان از نظر ارزش بازار تبدیل شد. 

 در 15 ژوئن 2007، بازار بورس توکیو 303 میلیون دلار برای به دست آوردن 4.99 درصد از سهام بورس سنگاپور پرداخت.

بورس اوراق بهادار لندن (LSE) و TSE در حال توسعه محصولات مشترک معامله شده و فناوری سهام هستند که با داغ شدن رقابت بین‌المللی، آخرین معامله فرامرزی را در بین بورس‌ها رقم می‌زند.

• بورس لندن

 بازار بورس اوراق بهادار لندن (LSE) با ارزش بازار حدوداً 2.2 تریلیون دلار یکی از پنج بازار سهام برتر جهان است. بورس لندن در سال 1801، تقریباً یک دهه پس از افتتاح بازار بورس نیویورک تاسیس شد.

 LSE خود را بین المللی‌ترین بازار سهام جهان می‌داند، زیرا حدود 3000 شرکت از سراسر جهان در بورس لندن و سهام وابسته به آن تجارت می‌کنند.

 در طول قرن هفدهم، دلالان سهام به دلیل رفتارهای بی‌ادبانه اجازه ورود به بورس سلطنتی را نداشتند. آنها مجبور بودند از مکان‌های دیگر در مجاورت، به ویژه قهوه خانه جاناتان، استفاده کنند. در آن قهوه خانه، دلالی به نام جان کاستینگ شروع به فهرست کردن قیمت چند کالا مانند نمک، زغال سنگ، کاغذ و نرخ ارز در سال 1698 کرد.

 این فعالیت بعداً به قهوه خانه گاراوی منتقل شد. در این دوره برای مدتی حراج‌های عمومی انجام می‌شد. این اولین شواهد از معاملات بازار بورس لندن است.

بورس لندن به دو دسته تقسیم می‌شود:

 بازار اصلی

 بازار اصلی بیش از 1300 شرکت بزرگ از 60 کشور جهان را در خود جای داده است. شاخص FTSE 100 (“footsie”) شاخص سهام اصلی 100 شرکت با سرمایه بالا در بریتانیا است که در بازار اصلی فهرست شده‌اند.

 بازار سرمایه‌گذاری جایگزین (AIM)

بازار سرمایه‌گذاری جایگزین، برای شرکت‌های کوچکتر است. طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارها، از جمله شرکت‌های در مراحل اولیه، با پشتوانه سرمایه خطرپذیر به بازار سرمایه‌گذاری جایگزین می‌پیونند. در واقع AIM یک بازار انعطاف پذیر با فرآیند پذیرش ساده‌تر برای شرکت‌هایی است که می خواهند در فهرست عمومی قرار گیرند.

اوراق بهادار موجود برای معامله در بورس لندن:

 سهم عادی

 اوراق قرضه، از جمله اوراق قرضه خرده فروشی

 مشتقات

 صندوق‌‌های قابل معامله در بورس

 اوراق بهادار

 کالاهای قابل معامله در بورس

 محصولات ساختار یافته

 ضمانت‌نامه‌های بانکی

 رسیدهای سپرده جهانی (GDRs)

اسناد خزانه

پلتفرم معاملاتی بورس اوراق بهادار لندن، نسخه مبتنی بر سیستم عامل لینوکس، Millennium Exchange نام دارد.

  اکثر سهام بورس لندن به پوند قیمت‌گذاری می‌شوند، اما برخی از آنها به یورو و برخی دیگر به دلار آمریکا هستند.

 جلسات معاملاتی بورس لندن هر روز هفته به جز شنبه‌ها، یکشنبه‌ها و تعطیلات اعلام شده از ساعت 8 صبح الی 5 عصر به وقت محلی فعال بوده که به وقت تهران، معادل 10:30 الی 19:30 می‌باشد.

• بورس هنگ کنگ

 بورس هنگ کنگ یکی از 10 بازار بورس برتر جهان است. شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ فهرست شده‌اند، نزدیک به 2 تریلیون دلار از کل سرمایه بازار را تشکیل می‌دهند. تقریباً 1500 شرکت در بورس هنگ کنگ فهرست شده‌اند. بورس هنگ کنگ قبل از سال 1900 شروع به کار کرد. مهمتر از همه، بورس هنگ کنگ یکی از راه‌های اصلی برای سرمایه گذاری در چین برای سرمایه‌گذاران خارجی است.

بورس هنگ کنگ در روز‌های کاری (از دوشنبه تا جمعه) فعال است و از ساعت 9 الی 16 به وقت محلی معاملات و فعالیت‌های مالی در این بازار در جریان است. بورس هنگ کنگ در روز‌های تعطیل رسمی هیچگونه فعالیتی ندارد. جلسات معاملاتی بورس هنگ کنگ در دو نوبت صبح و عصر انجام می‌شوند.

 بورس هنگ کنگ برای اولین بار در 2 آوریل 1986 یک سیستم معاملاتی به کمک رایانه را معرفی کرد. در سال 1993، سیستم تطبیق و اجرای خودکار سفارشات (AMS) را راه‌اندازی کرد که در اکتبر 2000 با سیستم نسل سوم (AMS/3) جایگزین شد.

• بورس شانگهای

 بورس شانگهای (SSE) که از سال 1997 در ساختمان بورس اوراق بهادار شانگهای مستقر است، یکی از جدیدترین بازارهای بورس‌ جهان می‌باشد، در حال حاضر 1500 شرکت در بورس شانگهای تجارت می‌کنند. حجم معاملات این بازار همچنان در حال افزایش است، اما از سال 2008 که علاقه به سرمایه‌گذاری در چین به اوج خود رسیده بود، معاملات در بورس شانگهای به شدت کاهش یافته است.

اوراق بهادار فهرست شده در SSE شامل سه دسته اصلی سهام، اوراق قرضه و صندوق است. اوراق قرضه معامله شده در SSE شامل اوراق خزانه (T-bond)، اوراق قرضه شرکتی و اوراق قرضه شرکتی قابل تبدیل است.  دو نوع سهام در بورس شانگهای منتشر می‌شود: سهام “A” و سهام “B”.  قیمت سهام A به ارز محلی چین، یوان است، در حالی که سهام B به دلار آمریکا قیمت گذاری می‌شود.  یک محدودیت عمده در بازار بورس چین این است که معامله سهام A فقط به سرمایه‌گذاران داخلی محدود می‌شود در حالی که سهام B از سال 2001 برای سرمایه‌گذاران خارجی نیز در دسترس است.  با این حال، پس از انجام اصلاحات در دسامبر 2002، سرمایه‌گذاران خارجی اکنون (با محدودیت‌هایی) تحت برنامه سرمایه‌گذار خارجی واجد شرایط (QFII) مجاز به معامله سهام A هستند که به طور رسمی در سال 2003 راه‌اندازی شد. در حال حاضر، در مجموع 98 سرمایه‌گذار نهادی خارجی وجود دارد که برای خرید و فروش سهام A تحت برنامه QFII تایید شده‌اند.

 SSE هر دوشنبه تا جمعه از ساعت 09:15 تا 15:00 به وقت محلی طی دو جلسه معاملاتی صبح و بعد از ظهر (با استراحت برای ناهار) باز است.

بازار بورس شانگهای در روزهای شنبه و یکشنبه و سایر تعطیلات اعلام شده توسط SSE تعطیل می‌باشد.

طبق مقررات جمهوری خلق چین شرکت‌های متقاضی برای عرضه در بورس شانگهای باید دارای معیارهای زیر باشند:

 سهام باید پس از تایید اداره مدیریت اوراق بهادار شورای دولتی، منتشر شده باشد. کل سرمایه شرکت نباید کمتر از 30 میلیون یوان باشد.

 شرکت باید بیش از 3 سال فعالیت داشته باشد و در سه سال متوالی گذشته سود داشته باشد. این الزام همچنین در مورد شرکت‌های دولتی سابق که با شرکت‌های خصوصی یا دولتی ادغام می‌شوند اعمال می‌شود.    تعداد سهامدارانی که ارزش دارایی آنها بیش از 1000 یوان است نباید کمتر از 1000 نفر باشد. سهام عرضه شده باید بیش از 25 درصد کل سرمایه شرکت باشد. برای شرکتی که کل سرمایه آن بیش از 400 میلیون یوان باشد، نسبت سهام عرضه شده در بین عموم باید بیش از 15 درصد باشد. شرکت نباید در سه سال گذشته هیچ گونه فعالیت غیرقانونی عمده یا سوابق حسابداری جعلی داشته باشد.

 چین در حال حاضر ترجیح می‌دهد شرکت‌های داخلی فقط در بورس‌های خود فهرست شوند. 

بازار بورس سیدنی

بازار بورس سیدنی دارای نماد اختصاری «ASX» است. گاهی اوقات خارج از استرالیا بازار بورس سیدنی، یک نهاد جداگانه از بورس اوراق بهادار استرالیا شناخته می‌شود، در حالی که در ژانویه 2006 بازار بروس سیدنی با بورس اوراق بهادار استرالیا ادغام شد.

 امروزه، ASX دارای میانگین گردش مالی روزانه 4.685 میلیارد دلار استرالیا و ارزش بازار آن در حدود 1.6 تریلیون دلار استرالیا است که آن را به یکی از 20 بازار بورس برتر جهان تبدیل می‌کند.

بازار بورس و سهام سیدنی در همه روزهای کاری هفته یعنی دوشنبه تا جمعه از 10 صبح الی 4 بعدازظهر به وقت محلی باز است. فعالیت‌های معاملاتی در روزهای تعطیل هفته یعنی شنبه و یکشنبه متوقف می‌شود، البته تعدادی ابزارهای معاملاتی هستند که در بازه‌های زمانی بخصوص، روند معاملاتی خود را پیش می‌برند.

کلام آخر

 دیگر بازارهای سهامی که شایسته ذکر هستند عبارتند از نزدک که در ایالات متحده مستقر است، بورس اوراق بهادار بمبئی در هند و بورس سائوپائولو در برزیل که در مبالات جهانی نفوذ بسیار بالایی دارند.

 در حال حاضر رکود اقتصاد جهانی پیشرفت بازارهای نوظهور را کند کرده است، اما انتظار می‌رود که در دهه‌های آینده با رشد اقتصادی، شرکت‌های جدید سهامی عام به کسب سهم بازار و رشد خود در مبادلات جهانی ادامه دهند.